Getuigen & tijdgenoten

Agenda

Publieksevenementen (mede-)georganiseerd door Getuigen & Tijdgenoten

Getuigen en Tijdgenoten: Mijn oma de soldaat

Jorien Wallast maakte voor KRO/NCRV en NPO radio 1 een podcast over haar oma: 'Mijn oma de Soldaat'. In het kader van het project Getuigen en Tijdgenoten werd zij gevraagd haar verhaal te delen.

Een roze bril is onontbeerlijk

Onlangs werden de brieven die het echtpaar Rempt-Schepers tussen 1937 en 1946 vanuit Nederlands-Indië / Indonesië naar Nederland stuurde, geschonken aan het NIOD. De dochters van het echtpaar maakten voor deze blog een selectie uit de brieven tussen september 1945 en februari 1946, en schreven er een inleiding bij.

De wereld achter een woord in een oude agenda

Anne-Marie Visser besloot dit najaar haar fotoboek en enkele herinneringen van haar moeder te delen met Getuigen & Tijdgenoten. In deze blog beschrijft ze hoe het is om bepaalde informatie te krijgen en sommige antwoorden niet te kennen.

Een terugblik op mijn ervaringen tijdens de Bersiap

Voor Getuigen & Tijdgenoten beschreef Anne Janse-Veen haar belevenissen als 14-jarig meisje in de Bersiap-periode. In onderstaande blog doet ze hiervan verslag. 

Een romantische reis met de Kota Inten

Daar stond ze als 21-jarige verpleegster aan boord van dat grote zeeschip, keurig in uniform. Samen met de andere vrijwilligsters van het Rode Kruis moest Constance Iemhoff salueren voor de jonge officieren tegenover haar. ‘Daar hadden we ook les in gehad, waar we als meisjes vreselijk om moesten lachen.’ Na het saluut stapte de militair tegenover de verpleegster ook naar voren en noemde zijn naam. Eén van hen was tweede luitenant Arend Groen, als lid van de scheepspolitie medeverantwoordelijk voor de goede zeden aan boord…

De blijvende waarde van herinneringen

Het project Getuigen & Tijdgenoten is inmiddels twee jaar bezig. Voor Eveline Buchheim, een van de coördinatoren van dit project, aanleiding tot een persoonlijke reflectie op de waarde van herinneringen. 

‘Alsof er op een deurtje wordt geklopt...’

Tussen oktober 1945 en oktober 1946 deed de Suikerfabriek Soemobito, vlakbij de plaats Sumobito tussen Jombang en Mojokerto op Oost-Java, dienst als opvangkamp. Eveline Buchheim schrijft in deze blog over het getuigenseminar over Soemobito dat Getuigen & Tijdgenoten op 11 december 2018 organiseerde.

Militairen tussen geloof en geweld

Koos-jan de Jager is sinds september 2018 als promovendus verbonden aan de Vrije Universiteit in Amsterdam, waar hij de rol van religie in de Indonesische oorlog onderzoekt. Centraal staat de vraag welke impact de oorlog had op de religieuze overtuigingen van Nederlandse militairen en hun handelen in de oorlog. Voor Getuigen & Tijdgenoten schreef hij onderstaande blog.

Volwassen koloniale herinneringen

Herinneringen komen in soorten en maten. Ook de Indische herinneringen, die aan koloniaal Indonesië. Die zijn niet alleen in lichte, zonnige tinten geschilderd. Elsbeth Locher-Scholten - voormalig Universitair Hoofddocent Hoofddocent aan de Universiteit Utrecht en gespecialiseerd in de geschiedenis van het kolonialisme en dekolonisatie - schreef voor Getuigen en Tijdgenoten een column over koloniaal geweld en koloniale herinneringen, mede naar aanleiding van de actuele discussies rond Kester Freriks boek Tempo Doeloe, een omhelzing.

Netwerkbijeenkomst Getuigen & Tijdgenoten: de kracht van het persoonlijke verhaal

Op 24 januari vond een netwerkbijeenkomst plaats van het project Getuigen & Tijdgenoten in samenwerking met Historisch Centrum Overijssel / IJsselacademie. Aanleiding was de presentatie van een website met interviews van vijftien Indië-veteranen uit Overijssel, afgenomen door historicus Ewout van der Horst. Stephanie Welvaart doet verslag van de middag.

Koloniale herinneringen anders belicht

Hoe verhouden geschiedenis en herinneringen zich tot elkaar? Eveline Buchheim en Stephanie Welvaart van Getuigen & tijdgenoten schreven hierover een blog voor het online platform Over de muur. Hun bijdrage is hier te lezen.

Uitnodiging Netwerkbijeenkomst Getuigen & Tijdgenoten 1945 – 1950 in Indonesië

Het project Getuigen & Tijdgenoten geeft ooggetuigen die de periode 1945-1950 in Indonesië hebben meegemaakt een stem. Daarbij komen ook vragen aan bod over schaduwkanten van deze periode, waar eerder minder aandacht en ruimte voor was. Historicus Ewout van der Horst sprak met vijftien Indiëveteranen uit Overijssel, die openhartig vertelden over hun ervaringen in Indonesië. De presentatie van de website met deze verhalen vormt de aanleiding voor een netwerkbijeenkomst Getuigen & Tijdgenoten op 24 januari in Zwolle.

De betekenis van geschiedenis ligt in de uitwisseling

Maarten Hidskes reisde 10.000 kilometer door Indonesië om te praten over de thematiek van zijn boek Thuis gelooft niemand mij, dat nu ook in het Bahasa Indonesia is vertaald. Hij bezocht 11 universiteiten, voerde gesprekken met ooggetuigen, veteranen, sprak met 1200 studenten geschiedenis en politieke wetenschappen en tientallen docenten. In het hart van zijn reis hoorde hij een Indonesische docent uitspreken waar zijn reis over ging: Your project is about sharing and caring (dit project gaat over delen en zorg dragen voor elkaars geschiedenis).

De Hoedendoos

Herinneringen van Gerard Martel aan de periode van de Japanse bezetting en daarna.

Oorlogsbuit uit Indië

Ewout van der Horst is werkzaam als historicus bij stichting IJsselacademie. In het kader van het project Getuigen en tijdgenoten interviewt hij Indië-veteranen in Overijssel.

Einde van een tijdperk

Door Lisa Tan
Ik leefde mijn paradijselijke kinderleven in Bandoeng totdat ik in 1942, door een kiertje van de geblindeerde ramen, de Japanners Bandoeng zag binnenmarcheren. Zij droegen kepies met losse zonneflappen tegen de zon.

Ik was zeven toen mijn vader in augustus 1943 ‘s nachts van zijn bed werd gelicht door de Kempetai in Bandoeng. Hij werd met mijn moeder en hun drie kinderen afgevoerd in een open vrachtwagen onder de heldere tropenhemel.

Dit was het einde van de held die mijn vader voor mij was.

Persoonlijke documenten belicht #1: Schipperen tussen procedures en gevoelens

Bij het project Getuigen & Tijdgenoten komen regelmatig schenkingen binnen met persoonlijke documenten van degenen die in de periode tussen 1945 en 1950 in Indonesië verbleven. Het zijn waardevolle aanvullingen voor het lopende onderzoek naar de periode 1945-1950 in Indonesië, contemporain materiaal is een belangrijke toevoeging aan al bekende bronnen. Vooral de brieven en dagboeken gunnen ons een intieme blik in het dagelijkse leven van zowel militairen als burgers. We starten vandaag met een blog serie waarin we dit materiaal in de schijnwerpers willen zetten. Deze eerste blog laat zien hoe we dankzij deze documenten ook meer inzicht kunnen krijgen in de ervaringen van het thuisfront.

Getuigen & Tijdgenoten-project op de Tong Tong Fair

Welke verhalen hebben mensen die de periode ‘45-‘50 hebben meegemaakt doorgegeven aan hun kleinkinderen? En wat betekent dat voor deze jongere generatie? Welke vragen hebben zij bij deze verhalen gesteld en wat zouden zij nog meer willen vragen? Op 25 mei jl. gingenGetuigen & Tijdgenoten met vertegenwoordigers van de jongere generatie hier op in.

'Beta' in Bandung, een Molukse voetafdruk

Tijdens zijn zoektocht in Bandung naar getuigen van de komst van de Nederlandse troepen in 1946, ontdekte Fridus Steijlen Molukse sporen in het Indonesische strijdlied 'Halu halu Bandung'. In zijn column voor Museum Maluku vertelt hij over de herkomst daarvan.

Tieners in Bandung achter de demarcatielijn 1945- 46

Hoe ziet het dagelijkse leven van tieners in een oorlogsgebied er eigenlijk uit? Bij jongeren die anno 2018 oorlog meemaken, hebben we wel een beeld door de vele filmpjes, foto’s en verhalen die ons via de media bereiken. Maar hoe was dat eigenlijk voor jongeren die na de ervaringen tijdens Japanse bezetting opnieuw hun weg moesten zien te vinden in een chaotische omgeving met geweld?

De Nog Strijdbare Pak Edi

Door Fridus Steijlen
Fridus Steijlen, van het Getuigen- & Tijdgenotenproject, was onlangs op de Molukken. Natuurlijk gebruikte hij de gelegenheid om ook het verhaal van een Indonesische getuige vast te leggen. In zijn blog doet Fridus daarvan verslag en vertelt hoe pak Edi hem een strijdbare pose liet innemen.

Filmpremière 'Een verzwegen oorlog'

Een groep studenten journalistiek van de Hogeschool Groningen maakte een documentaire over de oorlog in Indonesië tussen 1945 en 1950.

Verhalen bij nagelaten fotoalbums

Door: Ewout van der Horst
‘Ter blijvende herinnering aan je Indische jaren, van je Vader en Moeder’, staat voorin één van de twee fotoalbums die ik van mijn opa erfde. Als oorlogsvrijwilliger diende hij van 1946 tot 1948 bij het 1e Regiment Stoottroepen op Midden-Java. Ik blader door het album om te proeven wat mijn opa in dat verre oord heeft meegemaakt.

‘Binnenvetters hebben het soms moeilijker dan die er wel over praten’

Door: Ewout van der Horst
‘We streden voor recht en orde.’ Meer wilde mijn opa, Teun de Gelder (1926) uit Berkel, niet kwijt over zijn tijd in Indië. Als kleine jongen luisterde ik geboeid naar zijn verhalen over de Tweede Wereldoorlog. Hij zat bij de ondergrondse en had bij de Bevrijding nog tegen de Duitsers gevochten. Maar toen ik als geschiedenisstudent vroeg naar die andere oorlog, waarvoor hij zich als vrijwilliger had gemeld, gaf hij niet thuis. Na enig aandringen stommelde hij naar zolder en kwam terug met twee fotoalbums uit die tijd. Als toelichting volstond hij met een verwijzing naar de foto’s van zijn gesneuvelde strijdmakkers. Na zijn dood in 2004 waren die albums het enige wat ik verlangde uit zijn nalatenschap.

'Werd mijn vader de strakharde man door de guerrillaoorlog in Indië?'

Hilma Bruinsma is schrijfster van de blog Taboe in het theemeubel en het gelijknamig boek in wording. Na de Tweede Wereldoorlog vertrok haar vader als oorlogsvrijwilliger naar Indonesië. Gedurende drie jaar hebben haar vader en moeder elkaar dagelijks geschreven. De brieven lagen jarenlang in bamboe manden in het theemeubel van haar ouders. Deze briefwisseling vormt de basis van een boek, de vorderingen houdt zij bij in een blog. Met ons deelt ze haar motivatie voor en ervaring met het schrijven van dit blog.